نگاهی به اهمیت سفر عراقچی به کابل/ سفر وزیر خارجه ایران به افغانستان حامل چه پیامی خواهد بود؟

گروه آژانس بین المللی اطلاع رسانی دانشجویان: صبح امروز سید عباسی عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اولین سفر رسمی خود به کابل پس از روی کار آمدن طالبان و تشکیل دولت موقت وارد افغانستان شد. این سفر پیام مهمی از سوی ایران برای همسایگان دارد: تاکید بر گسترش روابط دوستانه و همکاری های منطقه ای.

اهمیت استراتژیک سفر عراقچی به کابل

این دیدار در شرایطی صورت می گیرد که علیرغم برخی اختلافات ایران و افغانستان از جمله موضوع عنوان هرمند، اشتراکات و پتانسیل های زیادی برای همکاری دو کشور وجود دارد.

افغانستان به عنوان یکی از کشورهای همسایه ایران، نقش اساسی در کریدور و نقشه ترانزیتی ایران دارد. موقعیت جغرافیایی این کشور این امکان را به ایران می دهد که از طریق زمینی و ریلی به بازارهای آسیای مرکزی و جنوب آسیا دسترسی بهتری داشته باشد. علاوه بر این، افغانستان یکی از حلقه های اصلی شکل گیری نقشه فرهنگی و زبانی کشورهای فارسی زبان محسوب می شود و تقویت این اشتراکات می تواند به تحکیم روابط دو کشور کمک کند.

اقدامات مثبت طالبان و نقش آنها در تقویت همکاری ها

در این سفر ارزیابی اقدامات طالبان و پایه های جدید همکاری های منطقه ای بسیار مهم است. از جمله اقدامات مثبت طالبان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تقویت امنیت مرزی: کاهش تنش ها و تقویت همکاری های امنیتی بین دو کشور امکان گسترش تجارت مرزی را فراهم می کند.

مبارزه با گروه های تروریستی مانند داعش

از سال 2015 پس از ظهور شاخه خراسان داعش، طالبان وارد درگیری نظامی با این گروه شدند. گزارش ها حاکی از موفقیت طالبان در مبارزه با داعش است. حتی ایالات متحده نیز به نقش مثبت طالبان در شکست داعش در ولایات شرقی افغانستان پی برده است.

کاهش تولید و قاچاق مواد مخدر

یکی از بحران های مشترک ایران و افغانستان قاچاق مواد مخدر است. اقدامات طالبان در این زمینه تاثیر مثبتی بر امنیت منطقه داشته است.
افغانستان به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد مخدر در جهان شناخته می شود. در سال 2007، این کشور 92 درصد تریاک جهان را تولید می کرد و ارزش کل تریاک تولید شده در افغانستان 4 میلیارد دلار بود که تنها یک چهارم آن به کشاورزان افغان و بقیه به جیب فرماندهان نظامی، سربازان افغان و مواد مخدر می رفت. قاچاقچیان
پس از به دست آوردن مجدد طالبان در سال 2021، رهبر این گروه در آوریل 2022 فرمانی 11 ماده ای صادر کرد که کشت، تولید، قاچاق و استفاده از مواد مخدر را ممنوع می کرد.
بر اساس گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد، پس از این ممنوعیت، کشت حشیش و تولید تریاک در افغانستان 95 درصد کاهش یافت.

این اقدامات نشان دهنده تلاش های طالبان برای ایجاد ثبات داخلی و تقویت همکاری های منطقه ای است. موضوعی که می تواند زمینه ساز گسترش روابط تهران و کابل شود.

استراتژی برنده در توسعه اقتصادی و اجتماعی

جمهوری اسلامی ایران معتقد است که سرمایه گذاری در توسعه اقتصادی و اجتماعی افغانستان منافع متقابل را برای هر دو کشور به همراه خواهد داشت. برخی از این مزایا عبارتند از:

کاهش مهاجرت: افزایش سطح رفاه در افغانستان می تواند منجر به کاهش مهاجرت غیرقانونی به ایران و در نتیجه کاهش هزینه های مربوطه شود.
توسعه پایدار منطقه ای: همکاری های اقتصادی و اجتماعی ایران و افغانستان اساس توسعه پایدار و تقویت صلح و امنیت در منطقه است.
گسترش بازارهای تجاری: تقویت مبادلات تجاری بین دو کشور به توسعه اقتصاد دو کشور کمک می کند.

بر اساس گزارش های موجود، مبادلات تجاری ایران و افغانستان در چند سال اخیر چندین برابر شده است. در سال 2024 حجم مبادلات تجاری دو کشور به 3 میلیارد و 197 میلیون دلار رسید که نسبت به سال 2023 رشد 84 درصدی را نشان می دهد.
از این میزان صادرات ایران به افغانستان بیش از 3 میلیارد و 143 میلیون دلار بوده که نسبت به سال گذشته 83 درصد افزایش داشته است. از سوی دیگر صادرات افغانستان به ایران نیز ۱۱۶ درصد افزایش یافت و به ۵۴ میلیون دلار رسید.
این استراتژی برد-برد می تواند روابط دو کشور را به سطح بالاتری برساند و به ساختن آینده ای روشن برای هر دو ملت منجر شود.

چشم انداز آینده

سفر سید عباس عراقچی از کابل نقطه عطفی در روابط ایران و افغانستان است. جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر منافع مشترک و اشتراکات فرهنگی در تلاش است تا روابط پایدار، دوستانه و قابل اعتماد با افغانستان برقرار کند. این سفر می تواند سرآغازی برای گسترش همکاری های اقتصادی، امنیتی و اجتماعی دو کشور باشد.

ایران و افغانستان با تقویت روابط دیپلماتیک و توجه به همکاری های راهبردی می توانند راه جدیدی برای ثبات و توسعه منطقه ای تعریف کنند که منافع بلندمدت دو ملت را تضمین کند.